آب مروارید چشم چگونه درمان میشود؟

در درون چشم انسان ساختاری ذره‌بینی شکل به نام عدسی وجود دارد که وظیفه‌ی آن شکستن یا خم‌کردن نور ورودی به چشم است. عملکرد عدسی چشم همراه با سایر قسمت‌های چشم باعث می‌شود تا نور در مسیر مناسبی شکسته شده و بر روی نقطه‌ی مناسبی بر روی شبکیه تمرکز یابد. تمرکز دقیق نور ورودی به چشم باعث ایجاد تصویر شفاف از جسم می‌شود و در صورتی که به هر دلیلی نور ورودی به چشم بصورت مناسبی شکسته نشود، دید فرد تار خواهدشد. آب مروارید یکی از بیماری‌های شایع چشم در سنین بالا است که عدسی چشم را درگیر می‌کند.

در صورتی که عدسی چشم تار شود و شفافیت خود را از دست بدهد، چشم دچار آب مروارید شده‌است. دلیل ایجاد این بیماری بصورت دقیق مشخص نیست اما عواملی وجود دارند که احتمال ایجاد این بیماری را در یک فرد بالا می‌برند. از جمله‌ی این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن
• سابقه‌ی خانوادگی و توارث
• مصرف دخانیات
• التهاب داخل چشم
• تابش طولانی‌مدت نور فرابنفش خورشید به چشم
• تروما یا آسیب‌های چشم
• دیابت
• مشکلات کلیوی
• استفاده‌ی طولانی‌مدت از برخی داروها مانند استروئیدها

اگرچه این بیماری معمولا در سنین بالاتر قابل انتظار است اما برخی نوزادان و کودکان نیز این بیماری را بروز می‌دهند. در کنار مشکلاتی که این بیماری برای افراد ایجاد می‌کند، راه‌حل‌های درمانی مختلفی نیز وجود دارند که می‌توانند راهکار مناسبی برای درمان این بیماری در اختیار فرد قرار دهند. از جمله‌ی این راهکارها روش‌های جراحی درمان آب مرواريد چشم هستند. از جمله‌ی روش‌های درمان آب مروارید چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فيکوامولسیفیکیشن (Phacoemulsification):

این جراحی به نام جراحی فيکو (phaco) نیز شناخته می‌شود و امروزه متداول ترین روش جراحی آب مروارید چشم به شمار می‌آید. از جمله مزایای این جراحی می‌توان به سریع‌بودن پروسه‌ی جراحی اشاره کرد که حدود پانزده دقيقه به طول می‌کشد. همچنین این‌جراحی نیاز به بیهوشی نداشته و با بی‌حسی موضعی توسط تزریق مواد بی‌حس‌کننده به اطراف چشم و یا قطره‌های بی‌حس‌کننده به درون چشم انجام می‌گیرد. در این جراحی، ابتدا یک برش کوچک در حاشیه‌ی قرنیه ایجاد می‌شود. از طریق دسترسی ایجادشده با این برش، یک پروب فراصوتی به درون چشم و نزدیک عدسی وارد می‌شود.

این پروب وظیفه دارد تا عدسی مبتلا به آب مروارد را با استفاده از امواج صوتی به قطعات ریز شکسته و سپس با استفاده از یک تیپ در سر خود، قطعات ریز حاصل را مکیده و از محیط درونی چشم پاک کند. پس از این مرحله که عدسی از درون چشم بصورت کامل شکسته و رفع شد، یک عدسی مصنوعی وارد حفره‌ی عدسی قبلی چشم یا همان کپسول عدسی شده و جایگزین آن می‌شود. این عدسی مصنوعی ایمپلنت عدسی داخل چشمی یا IOL نام دارد. لنزهای استفاده‌شده در این روش معمولا لنزهای نرم هستند. دوران بهبود پس از این جراحی معمولا کوتاه و در حد 2 تا 3 هفته است.

اکستراکپسولار (Extracapsular Cataract Surgery):

این جراحی روشى قديمى است و زمانى له كار مى رود كه امکان شکستن عدسی چشم به روش فاکو وجود ندارد. در این روش جراحی نیز یک برش بر روی قرنیه ایجاد می‌شود. این برش از برش ایجادشده در روش فاکو کمی بزرگتر خواهدبود. تفاوت دیگر این روش با روش فاکو این است که عدسی مبتلا به آب مروارید شکسته نمی‌شود و بصورت کامل از طریق شکاف روی قرنیه بیرون کشیده می‌شود. پس از خارج‌کردن عدسی طبیعی چشم، عدسی مصنوعی یا IOL دقیقا همانند روش فاکو وارد چشم شده و در محل لنز طبیعی در درون کپسول عدسی جایگزین می‌شود.

در این روش به دلیل اینکه برش ایجادشده بر روی قرنیه بزرگ است، تعدادی بخیه برای اتصال بخش‌های آن لازم است. همین مسئله باعث می‌شود تا دوران بهبود پس از این روش کمی طولانی‌تر از روش فاکو باشد. در این روش حدود 2 تا 3 ماه زمان لازم است تا چشم‌های جراحی‌شده بصورت کامل بهبود یابند. لنزهای استفاده‌شده در این روش نیز معمولا لنزهای سخت و پلاستیکی هستند.

اینتراکپسولار (Intracapsular cataract surgery):

این روش جراحی به ندرت انجام می‌گیرد. در این روش برش بزرگتری بر روی قرنیه ایجاد می‌شود زیرا علاوه بر جداکردن عدسی چشم لازم است تا کپسولی که عدسی را درون چشم ‌نگه می‌دارد نیز از چشم خارج شود. با توجه به اینکه عدسی مصنوعی در سایر روش‌های بیان‌شده در درون این کپسول قرار می‌گیرد، با برداشتن آن لازم است تا عدسی جدید در محل دیگری قرار گیرد. در این روش عدسی مصنوعی در مقابل عنبیه‌ی چشم جای می‌گیرد.

در روش‌های جراحی مختلف، ممکن است از لیزرهای فمتوسکوند نیز استفاده گردد. این لیزرها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا برخی مراحل جراحی را راحت‌تر و سریع‌تر انجام دهند. در کنار تفاوت‌های موجود در فرایند جراحی، نوع ایمپلنت‌های استفاده‌شده نیز ممکن است متفاوت باشند. از جمله لنزهای ایمپلنت داخل چشمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لنزهای ایمپلنت استاندارد تک‌کانونی
• لنزهای ایمپلنت چندکانونی
• لنزهای پرس‌بیوپیا (Presbyopia) که معمولا برای افراد مبتلا به پیرچشمی، دوربینی یا نزدیک‌بینی به کار می‌روند
• لنزهای توریک (Toric) که معمولا برای افرادی که مبتلا به آستیگماتیسم هستند به کار می‌رود.

بنابر مطالب بیان‌شده تصمیم مناسب در مورد نوع جراحی و لنزهای استفاده‌شده به شرایط چشم فرد و نوع و شدت آسیب وابسته است. همچنین مراجعه به پزشک مجرب می‌تواند نتایج بهتری در اختیار فرد قرار دهد.