درمان اشک ریزش چشم با جراحی مجرای اشکی به روش اندوسکوپی

اشک‌ریزش چشم یکی از مشکلات مربوط به چشم است که در طی آن اشک بیش از اندازه‌ی طبیعی بر روی چشم وجود داشته و در نتیجه‌ی آن از چشم سرازیر می‌شود. اشک‌ریزش چشم دلایل مختلفی دارد که یکی از متداول‌ترین دلایل اشک‌ریزش چشم، انسداد مجراهای اشکی است. مجراهای اشکی مسیرهای انتقال اشک هستند که به صورت مسیرها و منفذهای کوچکی در پایین و بالاى گوشه‌ی داخلى چشم در کنار بینی قرار دارند و اشکی که از سطح چشم زدوده می‌شود را جمع‌آوری کرده و به بینی انتقال می‌دهند. در صورتیکه این مجراها مسدود شوند، اشک از سطح چشم جمع‌آوری نشده و موجب اشک‌ریزش چشم می‌شود. روش‌های درمان انسداد مجراهای اشکی با توجه به دلایل ایجاد آن متفاوت هستند. بنابراین ابتدا لازم است تا دلایل انسداد مجرای اشکی به درستی تشخیص داده شود.

دلایل انسداد مجرای اشکی:

معمول‌ترین دلایل انسداد مجرای اشکی شامل موارد زیر می شوند:

• اوليه
• بروز عفونت
• التهاب
• آسیب‌های فیزیکی
• وجود تومور

علائم انسداد مجرای اشکی

معمول‌ترین علائم انسداد مجرای اشکی، آبریزش چشم است. سایر علائم شامل موارد زیر هستند:

• تاری دید
• احساس درد
• وجود خون در اشک
• ایجاد ورم چرکی در گوشه‌ی داخلی چشم
• احساس سوزش در پلک
• قرمزی پلک‌ها
• متورم‌شدن پلک

روش‌های درمان انسداد مجرای اشکی

همانگونه که اشاره شد روش‌های درمان انسداد مجرای اشکی وابسته به علت ایجاد آن هستند. روش‌های زیر به عنوان روش‌های اولیه که کمتر تهاجمی هستند پیشنهاد می‌شوند:

• ماساژدادن چشم در نوع مادرزادى
• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها: این روش زمانی به کار می‌رود که عامل انسداد مجرای اشکی، وجود عفونت‌های باکتریایی باشد.

در صورتیکه روش‌های کمترتهاجمی نتوانند موجب رفع انسداد مجرای اشکی شوند استفاده از روش‌های تهاجمی‌تر، یعنی جراحی، انتخاب بعدی خواهدبود.

روش جراحی اندوسکوپی برای درمان انسداد مجرای اشکی:

از مزایای روش اندوسکوپی در درمان انسداد مجرای اشکی این است که ضرورتی به ایجاد برش و ایجاد زخم برای دسترسی به مجرای اشکی نیست. در روش‌های كلاسيك جراحی مجرای اشکی، برای رفع انسداد آن ابتدا در کناره‌ی بینی یک بریدگی ایجاد می‌شود اما در روش اندوسکوپی، وسیله‌ای به نام اندوسکوپ پزشک را از این برش بی‌نیاز می‌کند. اندوسکوپ یک لوله‌ی نازک و انعطاف‌پذیر است که یک دوربین بسیار ریز در انتهای آن قرار دارد. این دوربین وظیفه دارد تا از مجراهای بینی وارد شده و تصاویری را از محلی که نیاز به جراحی دارد در اختیار پزشک قرار دهد.

سپس پزشک ابزار جراحی دیگری را به محل جراحی وارد می‌کند و با استفاده از تصاویر اندوسکوپ و بدون نیاز به برش می‌تواند به رفع انسداد مجرای اشکی اقدام کند یا در صورت لزوم مجرای جدیدی را ایجاد کند که برای تخلیه اشک سطح چشم مسیر جدیدی بین چشم و بینی حاصل ‌کند. در این حالت معمولا یک استنت کوچک در مجرا قرار می‌گیرد که به مدت چند هفته تا ماه در مجرا باقی می‌ماند تا پزشک از بازماندن آن در طی گذر زمان اطمینان حاصل کند. در برخی موارد که انسداد مجرای اشکی قابل رفع نیست ممکن است است لوله‌های ریزی به نام لوله‌های جانز در محل مجرای اشکی وارد شوند که می‌توانند به صورت دائمی، مجرای اشکی را باز نگه دارند.

مزایای جراحی اندوسکوپیک مجرای اشکی:

• همانگونه که اشاره شد مزیت اصلی این روش این است که نیازی نیست تا برشی در سطح بدن ایجاد شود بنابراین زخمی در صورت تشکیل نمی‌شود و تاثیری بر زیبایی نخواهد داشت.
• این روش نسبت به روش‌های مرسوم کمتر تهاجمی است بنابراین مدت زمان ریکاوری و بازیابی سلامتی کوتاه‌تر است و مشکلات پس از جراحی نیز کمتر خواهدبود.
• مدت زمان ریکاوری استاندارد پس از این جراحی یک هفته است. در برخی افراد برای جلوگیری از عفونت، استفاده از آنتی‌بیوتیک توصیه می‌شود.
• با توجه به اینکه در این روش جراحی پزشک می‌تواند به مشاهده‌ی آناتومی داخل بینی بپردازد، در صورت نیاز می‌تواند از سایر مشکلات موجود نیز آگاهی پیدا کند و اطلاعات بیشتری درمورد ساختار داخل بینی به دست آورد.

معایب جراحی اندوسکوپیک مجرای اشکی:

• تجهیزات این نوع جراحی نسبت به روش‌های مرسوم گران‌قیمت است بنابراین دسترسی به آن در برخی مراکز درمانی دشوار است.
• مدت زمان این جراحی نسبت به جراحی‌های مرسوم کمی بیشتر است.
• این جراحی نیاز به دانش بالایی از ساختمان بینی دارد بنابراین لازم است توسط پزشک متخصص صورت بگیرد.
• این جراحی مانند سایر انواع جراحی دارای عوارضی نیز می‌باشد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• احتمال خون‌ریزی و عفونت
• احتمال ایجاد کبودی در ناحیه‌ی اطراف بینی و محل جراحی
• احتمال خون‌ریزی بینی وجود دارد. این مشکل معمولا پس از یک هفته رفع می‌شود. در صورت وجود نگرانی یا خون‌ریزی شدید لازم است با پزشک متخصص مشورت شود.

مراقبت پس از جراحی:

• پس از جراحی اندوسکوپیک، احتمال وجود ناراحتی در بافت جراحی‌شده وجود دارد. کبودی و قطرات کوچک خونی در ناحیه‌ی جراحی به مدت 2 تا 4 هفته در محل جراحی مشاهده می‌شوند.
• جهت جلوگیری از عفونت لازم است تا به مدت 2 هفته از قطره‌های چشمی یا پمادهای تجویزشده استفاده گردد. گاهی نیز قرص‌های آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شوند که به مدت 5 تا 7 روز مصرف می‌شوند.
• در صورت بروز خون‌ریزی بینی، از مالش بینی خودداری شود. بهتر است تا انتهای بینی محکم گرفته شود و در صورت ادامه‌ی خونریزی به نزدیک‌ترین درمانگاه مراجعه گردد.
• خون‌ریزی بینی معمولا تا پایان هفته‌ی اول پس از جراحی وجود دارد. توصیه می‌شود تا به جای درازکشیدن، از وضعیت نشسته یا در صورت امکان ایستاده در طول روز استفاده شود و هنگام خواب بالشت اضافی در زیر سر برای افزایش ارتفاع سر گذاشته شود.
• هنگام عطسه‌کردن سعی شود هوا از راه دهان خارج شود.
• از مالش یا انگشت‌کردن در بینی خودداری شود.
• مصرف آسپرین به مدت چند روز پس از جراحی متوقف شود.
• از ورزش‌کردن از جمله شنا به مدت حداقل 2 هفته پس از جراحی خودداری شود.
• سفر هوایی به مدت یک هفته پس از جراحی توصیه نمی‌شود.
• به مدت 2 هفته از مواد آرایشی بر روی صورت استفاده نشود.
• پس از 7 تا 10 روز نیاز به معاینه‌ی مجدد توسط پزشک متخصص وجود دارد تا بخیه‌های موجود برداشته شوند.
• پس از 6 تا 8 هفته نیاز به معاینه‌ی مجدد وجود دارد تا لوله‌های استفاده‌شده برداشته‌ شوند. این كار بصورت سرپایی انجام می‌شود.
• معاینه‌ی نهایی معمولا 6 ماه پس از جراحی خواهدبود و لازم است تا فرد به پزشک متخصص خود مراجعه کرده و از روند بهبود و وضعیت مجرای اشکی خود مطلع شود.